A14b:uyarlanimi tanimlamak

İçindekiler

<< önceki | sonraki >>

Uyarlanımı tanımlamak

Doğal seçilimi aşırı uçlarda algılamak gibi, bir canlının herhangi bir kalıtsal özelliğine evrimsel bir avantaj atfetmek; diğer bir değişle her yerde uyarlanımları görmek de sıklıkla yaptığımız bir şeydir. Elbette doğa, uyarlanımlarla doludur ama aynı zamanda uyarlanım olmayan kalıtsal özelliklerle de doludur ve bunu anlamak önemlidir. Bununla birlikte, uyarlanım olmayan kalıtsal özelliklere değinmeden önce, bir uyarlanımın tam olarak ne olduğunu ve bir kalıtsal özelliğin bir uyarlanım olup olmadığına nasıl karar verileceğini anlamak önemlidir.

Uyarlanım mevcut işlevi için doğal seçilim tarafından üretilen bir özelliktir. Bu tanıma dayanarak belli tahminlerde bulunabiliriz ("Eğer X belli bir işlev ile ilgili bir uyarlanım ise, tahminen ... olmalıdır.") ve tahminlerimizin gözlemlerimizle örtüşüp örtüşmediğine bakabiliriz. Örnek olarak şu hipotezi değerlendirelim: Kanatlardaki tüyler kuşlarda uçuş için bir uyarlanımdır. Eldeki bulgular bu hipotezle uyuşuyor mu? Göz önünde bulundurulması gereken çok sayıda bulgu vardır:

• Kalıtılabilir mi?

Bir kalıtsal özellik doğal seçilim tarafından şekillendirilmişse genetik olarak kodlanmış olmalıdır, çünkü doğal seçilim yavrulara geçirilmeyen (yani kalıtsal olmayan) özellikler üzerinden işleyemez. Kanat tüyleri kalıtılabilir mi? Evet. Yavru kuşlar büyüdükçe ebeveynlerine benzer tüylere sahip olurlar.

• İşlevsel mi?

Bir kalıtsal özellik doğal seçilim tarafından belli bir ödev için şekillendirilmişse, bu ödevi yerine getiriyor olmalıdır. Kanat tüyleri uçma işlevini mi yerine getirir? Kuşlarda uçma göz önünde bulundurulduğunda cevap oldukça açıktır. Kanat tüyleri olan kuşlar uçabilirken, tüysüz kuşlar uçamaz.

• Seçilim değerini arttırır mı?

Bir kalıtsal özellik doğal seçilim tarafından şekillendirilmişse, bu özelliğe sahip olan canlının seçilim değerini arttırmalıdır, çünkü doğal seçilim sadece seçilim değerini arttıran kalıtsal özelliklerin sıklığını arttırmaktadır. Kuşların tüylü hallerinde, tüysüz hallerine göre seçilim değeri daha mı yüksektir? Evet. Tüysüz kuşlar tüylü olanlar kadar fazla sayıda yavru oluşturamayacaktır.

Bu uyarlanım kriterlerinin her birini test edebiliriz. Demek ki söz konusu özellik doğal seçilim tarafından şekillendirilmiş olabilir. Fakat bu özellik ortaya çıktığında neler olduğu ile ilgili tarihsel sorulara da bakmamız gerekir. Kanat tüyleri doğal seçilim ile ortaya çıktığında uçmak için mi ortaya çıkmıştı?

• İlk olarak nasıl evrildi?

Kalıtsal özellik, işlev ile mi ortaya çıktı? Tüyler uçma başlayınca mı ortaya çıktı? Cevap muhtemelen hayır. Kuşların en yakın fosil akrabaları teropod adı verilen iki bacaklı dinozorlardır ve bunların da tüyleri vardı ama uçamıyorlardı.

Bu son soru, Archaeopteryx gibi fosiller ve yeniden oluşturulmuş soyoluşlar yoluyla canlı tarihinin anlaşılmasının önemine işaret etmektedir. Özelliğin şu anda işlevsel olduğunu bilmek yeterli değildir. Özellik ilk kez evrildiğinde neler olduğunu bilmek isteriz ki bu da genellikle ilgilendiğimiz canlılar için bir soyoluş düzenlemesini ve karakterlerin olası atasal durumlarının belirlenmesini gerektirir.

Tüyler, bir uyarlanım olarak değerlendirilmeleri için gereken koşullardan üçünü sağlamakta ama birini sağlayamamaktadır. İlk kanat tüyü yapısal olarak muhtemelen uçma için bir uyarlanım değildi ama bugün kesinlikle bu işlevi görmektedir.

Fakat rasgele de değildir!

Uyarlanım Değil

Albatros resmi Gerald ve Buff Corsi’nin (Focus on Nature, Inc.); Archaeopteryx resmi Dave Smith’in (UCMP) izni ile kullanılmıştır.