A8a:Evrim Gelişim:Evrimsel değişim üzerindeki kısıtlamalar

İçindekiler

Evrimi etkileyen gelişimsel kısıtlar

Bir soya ait canlıların gelişim biçimleri, o soyda bir takım fenotiplerin evrilmesine izin vermeyebilir. Bu tür sınırlamalara gelişimsel kısıt denir.

Kısıt fikri, bize avantajlı görünebilecek özelliklerin evrim sürecinde neden hiç ortaya çıkmadıkları sorununa ışık tutar: Neden hiçbir dörtayaklıda beşten fazla parmak evrilmemiştir, ya da neden hiçbir tırtıl, olgun bir kelebeğin karmaşık göz yapısına sahip olacak şekilde evrilmemiştir, veya neden domuzlarda kanat evrilmedi? Bu soruların kesin cevaplarını vermek kolay değil. Fakat bu yanıtların dörtayaklıların, böceklerin ve domuzların gelişimsel süreçleriyle ilgili olduklarını tahmin edebiliriz. Bir ihtimal bu saydığımız özellikler, organizmanın başka özelliklerinin gelişimini kesintiye uğratıp zararlı sonuçlara yolaçabilirler – ya da bu özellikler öylesine kapsamlı değişiklikler gerektirir ki olağan mutasyonlar sonucu ortaya çıkmaları imkansızdır.

Bir örneği yakından ele alalım. Atlar (tembel hayvandan semenderlere kadar tüm dörtayaklılar gibi), gelişimleri sırasında embriyonun beş parmaklı üyelere sahip olduğu bir evreden geçerler. Ancak atların bu embriyonik parmaklarının bazıları sonradan kaybolur ya da oldukça değişerek toynak halini alır. Bu halde atlar neden beş parmaklı evreden geçmeye devam ederler, neden doğrudan toynak geliştirmezler? Meselenin özü muhtemelen gelişimle ilgilidir – beş parmaklı üye evresini atlamak, dörtayaklıların gelişim süreçlerinde olasılık dışıdır.

Atlar, tembel hayvanlar ve semenderler gibi dörtayaklıların tümü, embriyonik gelişimleri sırasında üyelerinin beş parmaklı olduğu bir evreden geçerler. Ancak ergin bireylerin parmakları, embriyolarınkinden epey farklıdır.

Evrimsel tarihi öğrenmek

Büyük evrimsel değişimler

At resmi John White’a aittir (2001); tembel hayvan resmi Dr. Llyod Glenn Ingles tarafından çekilmiş ve Kaliforniya Bilimler Akademisi’ne aittir; semender resmi William Falxington’a aittir (2002)