Evrimi Anlamak kapsamlı ve anlaşılır evrim rehberiniz!

P1:bilimin dogasi 05

Git ve: kullan, ara
Evrim 101 İçindekiler

Bilim bir süreçtir

  • Bilim gerçek dünyayı açıklamaya çabalar. Açıklamaları ise doğadaki kanıtlar aracılığıyla test edilir.

    Kuşlar ve kertenkelelerin doğada var olduğu bir gerçektir ve bu yüzden bilimin kapsamına girerler. Tersine, periler ve yeşil cücelerin hikayeleri ve bibloları ne kadar eğlenceli olsa da nesnel dünyada yer almazlar. Bu da bilimsel araştırmaya uygun olmadıkları anlamına gelir. Her tür bilimsel anlayışın temelinde doğanın incelenmesiyle toplanan bilgiler yatar.

    Hiç kimse bir atomun içine bakmamıştır ama orada ne olduğunu biliriz.
    Kimse çağlar boyu yaşamamıştır ama o zamanların var olduğunu biliyoruz.


  • Bilimsel savlar, yapılan açıklamaların doğal dünyanın gözlemleriyle test edilmesine ve testi geçemeyenlerin reddedilmesine dayanır.

    Bilimsel açıklamalar doğal dünyadaki kanıtlar kullanılarak değerlendirilir. Bu kanıtlar çeşitli kaynaklardan gelebilir, kontrollü bir laboratuvar deneyinden, bir anatomik incelemeden veya uzaydaki radyasyon kayıtlarından. Kanıtlara uymayan açıklamalar ya reddedilir ya da düzenlenerek yeniden test edilir.


  • Bilimsel iddialar meslektaş değerlendirmesine ve tekrarlanmaya tabidir.

    Meslektaş değerlendirmesi gerçek bilimsel girişimin vazgeçilmez bir parçasıdır ve bilimin her alanında süregelir. Meslektaş değerlendirmesi süreci, bilim insanlarının diğer meslektaşlarının verilerini ve mantıklarını incelemelerini içerir; alternatif açıklamaları, ayrıca gözlem ve deneylerin tekrarlanmasını amaçlar.

Fikir piyasasında, en avantajlı olan, en basit açıklamadır. Buna, en yalını yeğleme ilkesi denmektedir. Şu gözlemleri inceleyin:

  • Salyangoz, nautiloid, mürekkep balığı, ahtapot ve sübyelere yakından bakmak, her birinin vücut biçimlerinin temel benzerliklerini gözler önüne serecektir (aşağıda).

    Molluscs.jpg

  • Sedefli deniz helezonunun ve nesli tükenmiş akrabası olan ammonitlerin kabuğu, salyangozun kabuğuna oldukça benzer.
  • Ahtapotun dokunaçları dikkatlice incelendiğinde, yapısının değiştirilmiş bir salyangoz ayağı şeklinde olduğu görülür.


    Ortak ata, bu ahtapot ve akrabaları arasındaki benzerlikler için yalın bir açıklamadır.
  • Bu grubun tüm üyelerinin mideleri aynı düzene göre bölümlenmiştir.

Olası açıklamalardan biri, tüm bu hayvanların bu eşdeğer organları birbirlerinden bağımsız olarak olağanüstü bir tesadüfler zinciri sonucunda edinmiş olmalarıdır. Ancak en muhtemel açıklama, bu hayvanların benzer organları ortak bir atadan miras olarak almış olmalarıdır. İşte bu, en yalını yeğleme ilkesidir.

"TEK Bilimsel Yöntem" diye bir şey yoktur.
Bilim fuarlarına giderseniz veya bilimsel dergiler okursanız, bilimin “soru-hipotez-yöntem-veri-sonuç”tan başka bir şey olmadığı izlenimine kapılabilirsiniz.


Ama bilim insanlarının işlerini icra ediş şekilleri pek de böyle değildir. Çoğu zaman bilimsel düşünce, ister koşarken, ister duştayken, ister laboratuvardayken veya bir fosil kazısı sırasında yapılsın, aralıksız gözlemleri, sorgulamaları, çoklu hipotezleri ve sürekli gözlem yapmayı içerir. Bilimsel düşünce nadiren “sonuçlandırır” ve hiç bir zaman “ispatlamaz.”

Plastering2.jpg

Bir fosili gün ışığına çıkarmak için sahada çalışan bilim insanları.


Bilimi, beyaz gömlekli bir bilim insanı ve baloncuklar saçan deney tüpleri imasıyla “Bilimsel Yöntem” kutusuna koymak, bilim insanlarının zamanlarının çoğunu ayırdıkları şeyleri yanlış temsil eder. Özellikle, tarih bilimi çalışmalarının içinde bulunanlar çok farklı bir yolla çalışırlar. Sorgulama, araştırma ve hipotez kurma; bunlar herhangi bir sırada gerçekleşebilir.

Madsci.gif


Kuramlar bilimsel düşünme için merkezdir.
Kuramlar doğanın bazı yönlerini mantıklıca açıklayan, bilim insanlarının geçerli tahminler yapmalarını sağlayan kanıta dayalı kapsamlı açıklamalardır ve pek çok yöntemle test edilmişlerdir. Kuramlar, yeni kanıtlarla desteklenir, düzeltilir veya yenilenebilirler. Kuramlar bilim insanlarına, içinde çalışabilecekleri çerçeveler sunarlar. Hücre kuramı, yerçekimi kuramı, evrim kuramı ve parçacık kuramı gibi bilimin pek çok kuramı, bilim insanlarının belirli hipotezleri test ettiği büyük fikirlerdir.


“Kuram”ın bilimsel tanımı, terimin günlük dilde genelde kullanıldığı tahmin veya önsezi anlamlarıyla karıştırılmamalıdır. Bilimde kuram, bundan çok daha fazlasını ifade eder ve temelleri çok daha sağlamdır. “Evrim Kuramı” bir önsezi değil, dünyada yaşamın ne süreçlerden geçtiğinin, kanıta dayanan, kendi içinde tutarlı, yeterince sınanmış bir açıklamasıdır. Kuramın bilimdeki rolünü anlamak bilim insanları için gerekli, bilinçli yurttaşlar içinse hayatidir.

Theory.jpg


Önceki
Bilimin prensipleri vardır


Sonraki
Bilimin özellikleri


Ahtapot resmi, Gustav Pauley’nin izniyle; Bilimsel arazi çalışması resmi UCMP’den David Smith’in izniyle kullanılmıştır.

yazdırılabilir görünüm