A8e:Gözler 07

İçindekiler

<< önceki | sonraki >>

Nasıl göz yapılır?

Bir canlının DNA’sı, onun genlerini ve kalıtsal özelliklerinin hangilerinin, ne zaman, ve nerede gelişeceğine dair bütün gerekli bilgileri taşır. Bu şekilde, bir bedenin değişik parçalarının nasıl yapılacağını gösteren ayrıntılı bir plan gibidir. Genler bu ayrıntılı planın bir parçasıdır - canlının DNA’sının protein üretme yönergelerini kodlayan kısımlarıdır. Canlılar proteinlere gereksinim duyarlar çünkü bu hücreler, DNA planında belirlenmiş yapıyı oluşturmaya yarayan ham maddeler olarak kullanılır.

Ancak bazı genler (bazen ‘kontrol genleri’ veya ‘düzenleyici genler’ olarak da anılır), diğer genleri düzenleyen proteinleri kodlarlar. Bu proteinler doğrudan diğer DNA parçalarıyla etkileşime girer, diğer genleri etkinleştiren ya da etkisizleştiren olayları tetikleyebilirler veya bu süreçleri etkileyen diğer proteinlerle bağ oluşturabilirler. Bu özel proteinler, hücrede bir işi, (işçi gibi çalışan) hangi ek proteinlerin yapması gerektiğini belirleyen patronlar gibidir. Bazıları, ‘Buraya bir göz yapın!’ veya ‘Oraya bir bacak koyun!’ gibi emirler yağdıracak kadar otorite sahibidir.

Farede gözün gelişimine daha yakından inceleyen bilim insanları, farenin gözlerini oluşturmakla ilişkili gibi görünen Pax6 adlı bir gen keşfetmiştir. İlk olarak, biyologlar Pax6 nerede etkinleştirilirse (veya ‘ifade olursa’), fare embriyosunun önünde sonunda bir göz geliştirdiğini keşfetmişler. İkinci olarak, bilim insanları Pax6’nın DNA diziliminin bir mutasyon tarafından bozulduğu zaman, mutasyonu taşıyan farenin çok küçük gözleri olduğu ya da hiç gözü olmadığını keşfetmişler. Hatta bilim insanları bu nedenle bu gene Küçük Göz adını takmışlar. Bu iki kanıt dizisi Pax6’nın fare gelişirken gözünün oluşmasına katkıda bulunduğunu göstermiş. Aslına bakılırsa, Pax6 farelerde gözlerin gelişmini yönlendiren şu patronumsu düzenleyici genlerden biri gibi gözükmektedir. Pax6 etkinleştirildiğinde, diğer genlere, bir göz yapmak için işe koyulmaları yönünde emir göndermeye başlar.

Gözleri ağaçta eşleştirme

Daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız Patron Kim? sayfasına göz atın!

Şaşırtan benzerlik