A9s:Stratejileri anlamak

İçindekiler

<< önceki | sonraki >>

Stratejileri anlamak

Bu evrimsel oyunda karınca kraliçelerinin başına neler gelebileceğini anlamak için, ana yuvalarından ayrılmaya hazır iki S. invicta kraliçesini hayal edin. TEKİL adını vereceğimiz bir kraliçe, ana yuvasını terk edip, tek başına koloni kurmasına sebep olan bir gen taşıyor olsun. Yani Tekil’in her zaman “yalnız başına yap” stratejisi var; diğer karıncalardan hiçbir yardım almıyor, ama kaynaklarını da onlarla paylaşmak zorunda kalmıyor.

ÇOĞUL diye anacağımız diğer kraliçe, kendi yuvasında kalıp annesinin yanında üremeyi veya başka bir koloniye katılıp oradaki kraliçenin yanında üremeyi denemesine sebep olan bir gen taşıyor olsun. Yani Çoğul’un her zaman “işbirlikçi” stratejisi var; başka karıncaların yardımlarını kabul ediyor ve kaynaklarını da onlarla paylaşıyor.

“Yalnız başına yap” stratejisi harika bir taktik, tabi eğer uygulamayı başarabilirseniz. Bu taktik işe yarar ve kraliçe gerçekten de yeni bir koloni kurmayı başarırsa, bol miktarda genini bir sonraki nesile aktaracaktır. Böylece tüm koloni (ve onun ürettiği her kraliçe), kurucunun doğrudan torunu olacaktır. Ne var ki, eğer “yalnız başına yap” stratejisi başarısız olursa, bu kesin bir başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Kendi başına bir koloni kurmaya çalışıp başarısız olan bir kraliçe, muhtemelen tek bir geni bile bir sonraki nesile aktaramadan ölecektir. “İşbirlikçi” strateji güvenilir bir yatırımdır. Bir başka yuvaya katılmak yüksek bir ihtimalle bir sonraki nesile bir sürü geni değil ama bir miktar geni aktarmayı sağlayacaktır. Bu da güvenli bir strateji izlemenin bedelidir.

Durum 1 – Seyrek popülasyon

Tekil’in ve Çoğul'un kullanılmayan çok sayıda yuva alanının olduğu bir bölgede yaşadığını hayal edin (aşağıdaki resimdeki gibi). Bu durumda Tekil “kazanır”. Çünkü yeni bir yuva kurmasının ve tüm koloniye kendi genlerini aktarmasının önünde bir engel yoktur. Tekil'in “yalnız başına yap” stratejisi, kendi yoluna gidenlerin sıfırdan koloni inşa etmesi için yeterli kaynaklar olduğunda iyi çalışır. Çoğul bu durumda kaybedecektir çünkü bir yuvadaki pek çok kraliçeden biri olarak, üremek için Tekil kadar fazla kaynağa sahip olmayacaktır. Çoğul'un “işbirlikçi” stratejisi burada geri teper. Çünkü etrafta kaynaklar bolca bulunduğu halde, hiç gereği yokken bu kaynaklarını başkalarıyla paylaşmış olur.

Durum 2 – Yoğun popülasyon

Diğer yandan, eğer Tekil ve Çoğul, iyi yuva alanlarının daha önceden başka kraliçeler tarafından kapıldığı yani alanların seyrek bulunduğu bir bölgede yaşıyorlarsa (aşağıdaki resimeki gibi), Çoğul “kazanır” ve Tekil “kaybeder.” Tekil'in genleri onun, kendi başına yeni bir koloni kurmayı denemesine sebep olacaktır. Fakat büyük ihtimalle mekan sayısı kısıtlı olduğu için, yuva alanı bulmayı başaramayacak ve hiç yavru sahibi olmadan ölecektir. Ortalık kalabalık olunca “yalnız başına takılmak” muhtemelen bir başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Çok çok az sayıda yalnız kraliçe başarıyla bir yuva kurabilecektir. Ancak Çoğul'un “işbirlikçi” stratejisi bu durumda harika işler. Yeni bir koloni kurmak için mekan ve kaynak bulmak zorunda olmayacaktır. Sadece onu kabul etmeye ve kaynaklarının bir kısmını onunla paylaşmaya gönüllü bir koloni bulmalıdır. Çoğul üreyebilecektir ve bazı genlerini bir sonraki nesile aktaracaktır. Mekan ve kaynakların sınırlı olduğu zor zamanlarda, işbirliği semeresini verir.

Öyleyse S. invicta kraliçeleri için, genleri bir sonraki nesile aktarmakta başarılı olan strateji, iyi yuva alanlarının bulunup bulunmadığına bağlıdır: eğer yuva alanları bolca varsa, tek başına koloni oluştur; az sayıda yuva alanı varsa, çok kraliçeli bir kolonideki diğer kraliçelere katıl.

Evrimsel bir oyun

Hangi stratejiyi seçmeli?